Επιμέλεια: Ντίνος Μέλλιος
Σε μια ιδιαίτερη και δύσκολη για όλο τον κόσμο περίοδο, όπως αυτή της πανδημίας του κορονοϊού η οποία έχει σημαδέψει ανεξίτηλα το 2020, η αγωνία, ο φόβος και το άγχος επιχειρηματιών και εργαζομένων στον χώρο της εστίασης για το… αύριο του κλάδου βρίσκονται διάχυτα στην ατμόσφαιρα.
Ο πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος εταιρίας τροφοδοσίας εστίασης με έδρα τη Θεσσαλονίκη, Σωτήρης Καραβιώτης, μιλά στο Newn.gr για το πώς βλέπει ο ίδιος, από τη δική του επαγγελματική σκοπιά, τα νέα δεδομένα στο… τραπέζι της εστίασης, έτσι όπως αυτά έχουν προκύψει εξαιτίας της πανδημίας.
Λίγα λόγια για την εταιρία: Η Hellenic Food Service Α.Ε. ιδρύθηκε το 1982 και στην αρχική της μορφή δραστηριοποιούνταν, κυρίως, στον χώρο του catering, ενώ στη συνέχεια εξελίχθηκε σε εμπορική εταιρία. Οι πρώτες εγκαταστάσεις της βρίσκονταν στη ΒΙ.ΠΕ. Θεσσαλονίκης στη Σίνδο, ενώ το 2007 η εταιρία μεταφέρθηκε στις νέες της εγκαταστάσεις στη Ν. Ραιδεστό Θεσσαλονίκης. Η συγκεκριμένη εταιρία αποτελεί ένα από τα πιο ανεπτυγμένα δίκτυα στην αγορά της μαζικής εστίασης στην Βόρεια Ελλάδα. Η Hellenic Food Service Α.Ε. διαθέτει μια ευρεία γκάμα τροφίμων με ειδίκευση σε ψυχόμενα προϊόντα (συντήρηση και κατάψυξη), όπως αρτοσκευάσματα, κρεατοσκευάσματα, γύρους, πουλερικά, σαλάτες, σάλτσες, κατεψυγμένες πατάτες και λαχανικά, τυροκομικά, αλλαντικά, γαλακτοκομικά, α’ ύλες ζαχαροπλαστικής κ.ά.
Σωτήρης Καραβιώτης, πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος: Έχοντας αποφοιτήσει από το Τμήμα Χημείας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης αποφάσισε να ασχοληθεί με business, προερχόμενος από ένα οικογενειακό περιβάλλον, το οποίο είχε άμεση σχέση με τις επιχειρήσεις. Ο ίδιος είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού στη Διοίκηση Επιχειρήσεων, το οποίο παρακολούθησε για δύο χρόνια στην Αμερική, ενώ από το 1991 έως το 1997 εργάστηκε στο εμπορικό τμήμα της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας, ως επιθεωρητής πωλήσεων και προϊστάμενος. Στη συνέχεια «μετακόμισε» στη ΔΕΛΤΑ, στην οποία και παρέμεινε έως το 2001 κατέχοντας τον τίτλο του Διευθυντή Βορείου Ελλάδος. Φεύγοντας από εκεί, ίδρυσε την εταιρία ΝΟΜΕΑΣ Α.Ε., η οποία ασχολείται με το κομμάτι του retail, αντιλαμβανόμενος όμως τις ανάγκες της αγοράς αποφάσισε να «εισχωρήσει» και στην αγορά του food service, αγοράζοντας έτσι το 2004 την Hellenic Food Service της οποίας και αποτελεί, μέχρι και σήμερα, πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος.
Αρχικά, πόσους εργαζομένους απασχολεί και με πόσους πελάτες συνεργάζεται η επιχείρηση σας;
Η εταιρία απασχολεί, κατά τους χειμερινούς μήνες, περίπου 20 άτομα και φτάνουμε στα 25 με την εποχιακή αγορά. Το ενεργό πελατολόγιο κυμαίνεται μεταξύ 1000 – 1200 πελατών.
Για πόσους από τους εργαζόμενους που βρίσκονται στην επιχείρηση σας αναγκαστήκατε να προχωρήσετε σε αναστολή της σύμβασης εργασίας τους, κατά το διάστημα αυτό του lockdown;
Κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown προχωρήσαμε σε αναστολή της σύμβασης εργασίας τεσσάρων ατόμων, ενώ σε αυτό το δεύτερο lockdown στην αναστολή εργασίας τριών ατόμων.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορονοϊού, μέσα σε αυτή τη πρωτόγνωρη για όλο τον πλανήτη κατάσταση που βιώνουμε, ποιες είναι οι ποσοστιαίες απώλειες του τζίρου της επιχείρησης σας;
Η εταιρία τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 2020, πριν τον κορονοϊό, «έτρεχε» με έναν πολύ θετικό αριθμό ανάπτυξης συν 10-15%, προερχόμενη από μια εξαιρετική χρονιά, το 2019, που ήταν από τις καλύτερες χρονιές των τελευταίων 20 ετών. Με το ξέσπασμα της πανδημίας, την περίοδο του πρώτου lockdown η εταιρία «έτρεχε» με περίπου μείον 65-75%, ενώ από τον Μάιο (άρση του lockdown) έως και τον Σεπτέμβριο το ποσοστό αυτό διαμορφώθηκε στο μείον 50-55%, λόγω και των μεγάλων απωλειών από την εποχιακή αγορά, κυρίως Χαλκιδική και Πιερία όπου είμαστε πολύ «δυνατοί». Ο Οκτώβρης, τέλος, ήταν λίγο καλύτερος, με το ποσοστό στο – 40%. Αυτό, λοιπόν, μεσοσταθμικά μας λέει ότι από την αρχή του χρόνου έως και σήμερα «τρέχουμε» με – 34% στο τζίρο μας.
Βάσει των όσων ακούτε και μαθαίνετε καθημερινά από τους επιχειρηματίες της εστίασης με τους οποίους συνεργάζεστε, ποια είναι η γενική αίσθηση που επικρατεί;
Στην μαζική εστίαση υπάρχουν τρεις βασικοί άξονες, απολογιστικά, του τι έχει συμβεί. Έτσι λοιπόν, έχει χαθεί κατά κύριο λόγο ένα τεράστιο κομμάτι τζίρου συνολικά από την αγορά της μαζικής εστίασης, και κυρίως από εκείνη που χρησιμοποιεί τραπεζοκαθίσματα καθώς επίσης και από το ξενοδοχειακό/τουριστικό κομμάτι, λόγω της πολύ κακής εποχιακής περιόδου. Το μόνο που έχει καταφέρει να »κρατηθεί», σχετικά, είναι είτε τα street σημεία που λειτουργούν με take away είτε τα γυράδικα, ψητοπωλεία, πιτσαρίες που λειτουργούν με delivery, από τα οποία έχει διασωθεί μεγάλο κομμάτι του τζίρου τους.
Πόσο… ρεαλιστικό θεωρείτε το να μιλάμε για εκ νέου άνοιγμα της εστίασης, σύμφωνα πάντα με τις υπάρχουσες συνθήκες;
Αυτή είναι μία πολύ καλή ερώτηση στην οποία δε μπορεί να απαντήσει κάποιος εύκολα, διότι συμβαίνει το εξής: εδώ και περίπου 10-11 μήνες υπάρχει σοβαρό πρόβλημα στον τομέα της μαζικής εστίασης, καθώς αρκετά καταστήματα παραμένουν κλειστά από δύο έως τέσσερις μήνες, πολλά καταστήματα από την εποχιακή αγορά δεν άνοιξαν και ως εκ τούτου, κανείς δε γνωρίζει αν έχει γίνει δομική ζημιά στην αγορά αυτή και κατά πόσο θα μπορέσουν να ανακάμψουν οι επιχειρήσεις εκείνες που είτε ήταν κλειστές είτε έχουν υποστεί πολύ μεγάλη απώλεια τζίρου. Υπάρχει ένας πολύ μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων αλλά και απασχολουμένων σε αυτές, από τις οποίες πολλές από αυτές απασχολούν λιγότερα από δέκα άτομα και στις οποίες δεν γνωρίζουμε αν υπήρχαν αποθεματικά, εάν είχαν προνοήσει για κάποιες απρόβλεπτες καταστάσεις, όπως αυτή της πανδημίας του κορονοϊού ώστε να μπορέσουν να αντέξουν μέσα σε όλη αυτή την κατάσταση.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι τα μέτρα στήριξης που έλαβε η κυβέρνηση για τις επιχειρήσεις της εστίασης ήταν βοηθητικά ή όχι; Πώς θα δικαιολογούσατε αυτή σας την απάντηση;
Κατά την άποψη μου τα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση ήταν πολύ βοηθητικά, στο μέτρο του δυνατού βέβαια, λαμβάνοντας υπόψη τη διάρκεια αλλά και την ένταση της πανδημίας, καθώς και τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας μας. Η συγκεκριμένη βοήθεια δόθηκε, κατά κύριο λόγο, για να διατηρηθούν «στη ζωή» οι επιχειρήσεις στο μέτρο του δυνατού, και για να μη χρειαστεί να απολύσουν κόσμο με αποτέλεσμα να αυξηθεί ακόμη περισσότερο η ανεργία. Η βοήθεια ήταν δύο ειδών: το ένα ήταν να δοθούν κάποιες χρηματοδοτήσεις, οι οποίες κατά το πρώτο διάστημα του lockdown δε «δούλεψαν» πολύ καλά λόγω του μεγάλου αριθμού μικρών επιχειρήσεων οι οποίες δεν είχαν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό και τις οποίες οι τράπεζες δεν ήταν διατεθειμένες να δανειοδοτήσουν εύκολα, φοβούμενες έναν νέο κύκλο κόκκινων δανείων. Για τον λόγο αυτό, το κράτος γρήγορα στράφηκε στον απευθείας δανεισμό, με τις επιστρεπτέες προκαταβολές, ένα μέτρο το οποίο θεωρώ ότι «δούλεψε» αρκετά καλά, βοηθώντας στο να διατηρηθούν και θέσεις εργασίας και να πάρουν μια… ανάσα όλοι αυτοί που πλήττονται σοβαρά από την υγειονομική κρίση. Επιπλέον, άλλα βοηθητικά μέτρα όπως η αναβολή των φορολογικών υποχρεώσεων, ΦΠΑ, φόρου μισθωτών υπηρεσιών, δόσεων δανείων, αναβολές πληρωμών επιταγών κλπ. συνέβαλαν και αυτά στο να μπορέσουν οι χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις να πάνε τις υποχρεώσεις ένα… βήμα πιο πίσω και να πάρουν αναπνοή. Βοήθησαν, επίσης, αρκετά τα προγράμματα χρηματοδότησης, ΤΕΠΙΧ και εγγυοδοσίας, κυρίως βέβαια τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις που είχαν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό και όχι τις μικρές. Τέλος, βοηθητικό υπήρξε και το κομμάτι της μείωσης των ενοικίων και γενικότερα, κάποια άλλα εργαλεία που δόθηκαν από το κράτος για να παραταθούν προς τα πίσω διάφορες υποχρεώσεις που «έτρεχαν».
Σύμφωνα με τα τωρινά δεδομένα, πώς βλέπετε εσείς ο ίδιος το μέλλον της επιχείρησης σας;
Με βάση τα τωρινά δεδομένα, εμείς σαν επιχείρηση κάναμε δύο πράγματα: το ένα είναι ότι, παρόλο που είχαμε πολύ καλή ρευστότητα, χρησιμοποιήσαμε τα εργαλεία που μας δόθηκαν από το κράτος και φτιάξαμε ένα ισχυρό χρηματοοικονομικό αποθεματικό, ούτως ώστε να μπορούμε να ανταπεξέλθουμε στο μέλλον. Το δεύτερο είναι ότι προσπαθήσαμε να κρατήσουμε, όσο μπορούσαμε, τον κορμό των εργαζομένων μας διότι η τεχνογνωσία και κυρίως η γνώση του ανθρώπινου δυναμικού είναι αυτή που την διαφοροποιούν και της δίνουν υπεραξία στο τι θα κάνει αύριο στην αγορά. Προσπαθήσαμε, λοιπόν, να στηρίξουμε τους εργαζομένους μας χρησιμοποιώντας και τα εργαλεία που δόθηκαν από το κράτος αλλά επιδοτώντας και με χρήματα της εταιρίας σε περιπτώσεις όπου κάποιους από αυτούς τους είχαμε σε αναστολή εργασίας. Τους το οφείλαμε σαν επιχείρηση και πιστεύουμε ότι αυτό θα εκτιμηθεί στο μέλλον προκειμένου να μπορέσουμε να προχωρήσουμε μαζί, γιατί είμαστε μια επαγγελματική οικογένεια.
Επιπλέον έχουμε αποφασίσει, σε πείσμα των καιρών, να πάμε σε πάγιες επενδύσεις και μάλιστα η απόφαση αυτή είχε παρθεί πριν ξεσπάσει η πανδημία του κορονοϊού. Έχουμε καταθέσει, λοιπόν, φάκελο στον Αναπτυξιακό Νόμο με σκοπό να διπλασιάσουμε τους ψυκτικούς μας χώρους και να πάμε σε μια πιο digital έκδοση που δουλεύουμε, και στο κομμάτι των μηχανογραφικών μας αλλά και στο κομμάτι της επικοινωνίας, είτε B2B (Business to Business – Πώληση μεταξύ των επιχειρήσεων) είτε στα social media είτε προσεχώς και B2C (συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών) μέσω ενός e-shop που θα αναπτύξουμε στο επόμενο χρονικό διάστημα. Πρόκειται για μια πολύ σοβαρή επένδυση και παρότι αυτόν τον έναν χρόνο έχουμε υποστεί σαφέστατα τεράστια μείωση τζίρου προσπαθώντας παράλληλα να διατηρήσουμε μια στοιχειώδη κερδοφορία, δε θα ακυρώσουμε το επενδυτικό αυτό πλάνο αλλά θα το υλοποιήσουμε κανονικά, όταν κρίνουμε ότι το πλησιάζει το τέλος της υγειονομικής αυτής κρίσης, ούτως ώστε να είμαστε έτοιμοι να κερδίσουμε από το «ανέβασμα» της αγοράς της μαζικής εστίασης.
Τι είναι αυτό που πιθανόν να σας προβληματίσει περισσότερο και τι θα σημάνει, ενδεχομένως, για την επιχείρηση σας αλλά και την εστίαση γενικά το να συνεχίσει να υφίσταται, για αρκετό καιρό ακόμη, όλη αυτή η κατάσταση με την πανδημία;
Αν η πανδημία συνεχιζόταν για άλλο τόσο χρονικό διάστημα, για άλλον περίπου ένα χρόνο, πιστεύω ότι θα υπήρχε τεράστιο πρόβλημα. Θα υπήρχε τόσο μεγάλη συρρίκνωση της αγοράς της μαζικής εστίασης και θα ήταν τόσο λίγες οι επιχειρήσεις όλων των ειδών και των τύπων που θα μπορούσαν να επιβιώσουν, που ουσιαστικά θα είχαμε διάλυση της αγοράς αυτής. Μετά από έναν χρόνο, και έχοντας μπροστά μας σίγουρα άλλους δύο με τρεις μήνες, ήδη έχει γίνει πάρα πολύ μεγάλη ζημιά, καθώς ας μην ξεχνάμε ότι ένα μεγάλο μέρος της εστίασης βασίζεται στην τουριστική αγορά που έχει… χτυπηθεί, είτε λόγω της υγειονομικής κρίσης είτε λόγω της ζημιάς που έχουν πάθει τα ελληνικά νοικοκυριά με την μείωση των εισοδημάτων, οι οποίοι είναι και αυτοί καταναλωτές στην αγορά της μαζικής εστίασης. Ήδη έχουμε πάει πολλά χρόνια πίσω στην αγορά και ευελπιστούμε ότι αυτή θα επανέλθει σχετικά σύντομα, σε διαφορετική περίπτωση θα υπάρξουν βλαπτικές μεταβολές στην ίδια της τη δομή και έτσι οι επιχειρήσεις δε θα μπορέσουν να επανέλθουν.
