Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης συμμετέχει, μαζί με άλλα Πανεπιστήμια και τέσσερα Ινστιτούτα, σε ένα από τα πρώτα «εργοστάσια» Τεχνητής Νοημοσύνης (TN) της Ευρώπης που θα κατασκευαστεί στην Ελλάδα, καθώς εγκρίθηκε η πρόταση που υπέβαλε το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης «Pharos – The Greek AI Factory for accelerating AI innovation», στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας AI Factories της Κοινής Επιχείρησης EuroHPC (EuroHPC Joint Undertaking).
Ο «ΦΑΡΟΣ» θα αποτελέσει το σημείο συνάντησης της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας, του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα. Στόχος είναι η παραγωγή νέων υπηρεσιών με τη χρήση ΤΝ με έμφαση στους ακόλουθους τρεις τομείς: της Υγείας, της Ελληνικής Γλώσσας και του Πολιτισμού, καθώς και της Βιώσιμης Ανάπτυξης. Στο πλαίσιο αυτό, θα συμβάλλει καθοριστικά στην ανάπτυξη και στη συνεχή υποστήριξη ενός καινοτόμου και ανταγωνιστικού οικοσυστήματος νεοφυών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Εντάσσεται στα εμβληματικά έργα του Σχεδίου για τη Μετάβαση της Ελλάδας στην εποχή της ΤΝ, που διαμορφώθηκε από τη Συμβουλευτική Επιτροπή Υψηλού Επιπέδου για την ΤΝ. Θα χρησιμοποιεί την υπολογιστική υποδομή υψηλών επιδόσεων του υπερυπολογιστή «ΔΑΙΔΑΛΟΣ», επιτρέποντας την απρόσκοπτη συνεργασία με τις άλλες ευρωπαϊκές υποδομές. Η συνεργασία των AI Factories όλων των χωρών, θα παρέχει τη δυνατότητα τα συνολικά παραγόμενα αποτελέσματα να χρησιμοποιούνται προς όφελος όλων των πολιτών της Ευρώπης.
Από το ΑΠΘ, στον «ΦΑΡΟ» συμμετέχει το Εργαστήριο Ευφυών Συστημάτων του Τμήματος Πληροφορικής με Επιστημονικό Υπεύθυνο τον Διευθυντή του Εργαστηρίου, Καθηγητή Ιωάννη Βλαχάβα. Την επιστημονική ομάδα του ΑΠΘ θα συνδράμει η Μονάδα Ψηφιακής Διακυβέρνησης με τα στελέχη της υπερυπολογιστικής συστοιχίας «Αριστοτέλης», υπό την επίβλεψη του Προέδρου της Επιτροπής Ψηφιακής Διακυβέρνησης και μέλους του Εργαστηρίου, Καθηγητή Νικολάου Βασιλειάδη.
Στο πλαίσιο του «ΦΑΡΟΥ» η ερευνητική ομάδα του ΑΠΘ θα διεξάγει έρευνα σχετική με την αξιοπιστία της ΤΝ, θα παρέχει εξειδικευμένες υπηρεσίες συμβουλευτικής για ΤΝ σε εταιρείες της περιοχής βασικών τομέων της οικονομίας (ενέργεια, υγεία, εμπόριο, κ.ά.), θα συμμετάσχει στην ανάπτυξη εκπαιδευτικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων σε ΤΝ και Μηχανική Μάθηση για το εργασιακό δυναμικό και τέλος, θα παρέχει, μέσω της Μονάδας Ψηφιακής Διακυβέρνησης, υπηρεσίες ανάπτυξης και υποστήριξης τεχνολογιών σχετικών με ΤΝ πάνω σε υπερυπολογιστικές υποδομές.
Ο «ΦΑΡΟΣ» είναι ένα έργο με συνολικό προϋπολογισμό 30 εκατ. ευρώ, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί κατά 50% από το πρόγραμμα EuroHPC Joint Undertaking και κατά 50% από Εθνικούς Πόρους. Η έναρξη του έργου έχει προγραμματιστεί για τον Μάρτιο του 2025, με συνολική διάρκεια 36 μήνες.
Ο «ΦΑΡΟΣ» θα υλοποιηθεί από την εθνική κοινοπραξία με επικεφαλής το Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ Α.Ε. – GRNET), φορέα του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και εταίρους το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών Δημόκριτος (ΕΚΕΦΕ-Δ), το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Ερευνητικό Κέντρο «Αθηνά» και το Υπερταμείο/Growthfund (το Εθνικό Επενδυτικό Ταμείο), σε άμεση συνεργασία με την Ειδική Γραμματεία Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού (Strategic Foresight) της Κυβέρνησης.
Επιπλέον, εκτός του ΑΠΘ, συμμετέχουν οι ακόλουθοι φορείς: Το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), το Ινστιτούτο Τεχνολογικής Έρευνας (ΙΤΕ), το Πανεπιστήμιο Πειραιώς (ΠΑΠΕΙ), καθώς και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) και η ΗΔΙΚΑ ΑΕ, φορείς του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
