Τουλάχιστον αιφνιδιασμένοι βρεθήκαμε όλοι (ελπίζω κάποιοι να μην το γνώριζαν ήδη) οι ενεργοί πολίτες του Δήμου Καλαμαριάς μετά τις δηλώσεις του διευθύνοντος συμβούλου της #ΕΤΑΔ (Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου) κ. Βλαστού στην εφημερίδα «Μακεδονία» στο φύλλο της Κυριακής 11/04/2021:
«Για το Κυβερνείο, που εδώ και χρόνια ρημάζει, η ΕΤΑΔ σχεδιάζει την… απόδοση στους πολίτες, μέσω της διενέργειας διαγωνισμού για την αξιοποίηση του από ιδιώτη.», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Το Παλατάκι όπως είναι το δημοφιλές του όνομα, πρόκειται για ένα μεγάλο νεοκλασικό κτίριο χαρακτηριστικό δείγμα ανακτορικής νεοκλασικής αρχιτεκτονικής, στην περιφέρεια του δήμου Καλαμαριάς στη Θεσσαλονίκη.
Είναι επίσημα γνωστό ως #Κυβερνείο. Σχεδιάστηκε από τον Περικλή Σακελλάριο και με τελική επεξεργασία του Ι. Χριστόπουλου στην δεκαετία του 1950 και εγκαινιάστηκε το 1960, για να χρησιμοποιηθεί ως κατοικία του τότε υπουργού Βορείου Ελλάδος.
Το 1963 δόθηκε στην Ελληνική Βασιλική οικογένεια σαν βασιλική κατοικία/ανάκτορο, αλλά χρησιμοποιήθηκε για τον σκοπό αυτό μόνο μια νύχτα. Το 1968 κατά την διάρκεια της Χούντας των Συνταγματαρχών αποδόθηκε η χρήση του ακινήτου στο υπουργείο Βορείου Ελλάδος.
Μετά το 1974 χρησιμοποιήθηκε σαν κατοικία από τον υπουργό Μακεδονίας – Θράκης και από τον Πρωθυπουργό και μετέπειτα Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Καραμανλή κατά την διάρκεια των επισκέψεων του στην πόλη.
Ωστόσο τα τελευταία δέκα τουλάχιστον χρόνια, το κτίριο δεν έχει κανένα συγκεκριμένο σκοπό χρήσης. Χρησιμοποιείται περιοδικά για συναυλίες, εκθέσεις και καλλιτεχνικά δρώμενα κυρίως από το Δήμο Καλαμαριάς.
Σήμερα η εσωτερική τοιχοποιία υποφέρει από μούχλα και υγρασία, το ίδιο και οι οροφές, απ’ όπου κρέμονται οι σοβάδες, τα ξύλινα πατώματα καταστρέφονται κι αυτά, ενώ σημαντικές ζημίες υπάρχουν και στο εξωτερικό μέρος του κτιρίου, στους εξώστες και στις βεράντες. Ταυτόχρονα πολλά από τα κινητά αντικείμενα που υπήρχαν εκεί κατά τις προηγούμενες δεκαετίες, είτε χάθηκαν, είτε εντοπίστηκαν σε διάφορα άλλα μέρη.
Από το 2001 και μετά το κτίριο χαρακτηρίστηκε διατηρητέο και ο χώρος αποτελεί ιδιοκτησία της ΚΤΥΔ του υπουργείου Οικονομικών και όχι του υπουργείου Μακεδονίας – Θράκης όπως πιστεύαμε οι περισσότεροι, ενώ κάποια στιγμή, εν μέσω μνημονίων, η κυριότητα του πέρασε από την ΚΤΥΔ στην ΕΤΑΔ.
Όλες οι διοικήσεις του Δήμου διαχρονικά, έκαναν κινήσεις για να περάσει η χρήση του Κυβερνείου στο Δήμο Καλαμαριάς, με στόχο την δημιουργία και αναβάθμιση της πολιτιστικής και τουριστικής ταυτότητας της ευρύτερης περιοχής. Ξεχωριστή θέση στην πορεία διεκδίκησης του χώρου το πρωτόκολλο συνεργασίας με στόχο την ανάδειξη της μητροπολιτικής ταυτότητας της πόλης που υπέγραψαν τον Ιούνιο του 2015 οι τέως δήμαρχοι Καλαμαριάς και Θεσσαλονίκης κ. #Μπακογλίδης και #Μπουτάρης.
Τελευταία σημαντική εξέλιξη από πλευράς Δήμου Καλαμαριάς, η απόφαση 13/2020 του Δημοτικού Συμβουλίου στις 28/01/2020, όπου στα πλαίσια της κατάθεσης απόψεων για την υπό εξέλιξη μελέτη του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου για το παραλιακό μέτωπο του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης αποφάσισε κατά πλειοψηφία (μεγαλύτερη του 90%): «Στο Κυβερνείο (ζώνη 2 (δ)1) προτείνουμε να προβλεφθούν χρήσεις #Πολιτισμού, #Τουρισμού και #Αναψυχής, σύμφωνα με την υφιστάμενη δόμηση, εξαιρώντας και αποκλείοντας ρητά τη λειτουργία τουριστικών καταλυμάτων, κατοικίας, πρόνοιας, αθλητικών εγκαταστάσεων, υπηρεσιών υγείας, εμπορίου, θερμοκοιτίδες επιχειρήσεων, πρατήρια καυσίμων και ενέργειας, πλυντήρια αυτοκινήτων, πολυλειτουργικό αγρόκτημα, εγκαταστάσεις Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, πράσινα σημεία, χώρο επεξεργασίας λυμάτων, καζίνο, τυχερά παιχνίδια και κατασκηνώσεις.», δείχνοντας σαφώς την κατεύθυνση που θέλει να πάρει αυτός ο χώρος (πολιτισμός, τουρισμός, αναψυχή κλπ.) και παράλληλα βάζοντας φρένο στις όποιες πιθανές ορέξεις για ιδιωτικές επιχειρήσεις εντός του χώρου (απαγόρευση λειτουργίας τουριστικών καταλυμάτων, κατοικίας εμπορίου κλπ).
Η πρόθεση της ΕΤΑΔ που δημοσιοποιήθηκε εσχάτως μας γεννά θλίψη και προβληματισμό. Το Κυβερνείο, κτίριο ιστορικό και αρχιτεκτονικά εμβληματικό, πρέπει να αποτελέσει τοπόσημο πολιτισμού στην ανατολική πλευρά της πόλης μας. Πρέπει να γίνει κοιτίδα πολιτισμού που να μπορεί να φιλοξενεί ένα μεγάλο φάσμα πολιτιστικών και ψυχαγωγικών εκδηλώσεων και γιατί όχι να αποτελέσει την έδρα φορέων όπως του «Ελληνικού Μουσείου Προσφυγικού Ελληνισμού», του «Κέντρου Απόδημου Ελληνισμού» ή και του «Μουσείου Φωτογραφίας: Χρήστος Καλεμκερής».
Ο Δήμος πρέπει #ΑΜΕΣΑ να συντάξει τεκμηριωμένη πρόταση στην κατεύθυνση αυτήν, προς την ΕΤΑΔ, στην οποία να προσδιορίζεται ο φορέας διαχείρισης, οι πηγές χρηματοδότησης και οι χρήσεις.
Την πρόταση για να έχει αυξημένη βαρύτητα πρέπει να συνυπογράφουν όλοι οι φορείς της πόλης, ενδεικτικά: το Υπουργείο Μακεδονίας – Θράκης, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, ο Δήμος Θεσσαλονίκης και οι υπόλοιποι δήμου του πολεοδομικού συγκροτήματος, η ΠΕΔ, η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων, το ΑΠΘ, ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων , το ΤΕΕ κα.
Και φυσικά η πρόταση πρέπει να έχει την αμέριστη στήριξη όλων των ενεργών πολιτών της Καλαμαριάς και της Θεσσαλονίκης.
Μόνο έτσι μπορεί να σωθεί αυτό το κόσμημα, σε όφελος του λαού της Καλαμαριάς, του κοινωνικού συνόλου της πόλης, του πολιτισμού, του τουρισμού και των ελεύθερων χώρων. Σε αντίθετη περίπτωση θα δούμε είτε το κτίριο να ρημάζει εντελώς, είτε να παραχωρείται σε ιδιώτη και να αποκλείεται εντελώς η πρόσβαση του κοινού.
